Tôi chưa từng biết mặt mẹ ruột, chỉ có một người cha bị tật ở chân. Cha tôi là một người đàn ông khập khiễng với chân trái ngắn hẳn một khúc.

Tôi là đứa trẻ ông đào lên từ hố tuyết trong đêm Giao thừa.

Dân làng thì thào sau lưng: "Đã là phế nhân, lại còn nuôi thêm vật xui xẻo, đời này coi như xong."

Nhưng cha chẳng thèm nghe. Ông chống gậy, lê từng bước khập khiễng nuôi tôi khôn lớn, cho đến khi kiệt sức. Rồi bác hai định gả tôi cho thằng ngốc làng bên để lấy hai vạn tiền sính lễ, gọi là hợp hôn trừ tà...

1

Cha hay kể chuyện năm xưa nhặt được tôi mỗi khi ngà ngà say.

"Con là cái đầu nhỏ xíu thò ra từ đống tuyết, mặt mày tím ngắt như mèo con bị bệ/nh."

"Tuyết ch/ôn vùi con, hơi thở chỉ còn leo lét. Đêm Ba mươi Tết, cha lê từng bước ra thắp hương m/ộ tổ. Nếu đầu gậy chẳng vô tình chạm vào chăn bọc của con, có lẽ con đã thành cục nước đ/á giữa trời tuyết rồi."

Ông moi tuyết, nhét tôi vào trong chiếc áo bông thấm mồ hôi. Rồi lê cái chân tật bò qua hai dặm đường tuyết.

Tôi được hơi ấm phả vào người, oà khóc thảnh thót khiến tuyết trên cành cây rơi lả tả.

Thuở nhỏ thể trạng tôi yếu ớt, hết đ/au bụng lại nổi mẩn đỏ.

Cha thường cõng tôi giữa đêm khuya, bước thấp bước cao tìm đến nhà lang y chân đất.

Đường núi quanh co, đen như mực.

Trong thung lũng chỉ vang tiếng gậy gỗ cộc cộc đều đều, cùng nhịp thở gấp gáp của cha:

"Biết thế này đã để mày ch*t cóng cho xong!"

Lang y khoác vội áo ra mở cửa, nhìn cái chân tật nhuốm đầy m/áu của cha mà kêu lên: "Chân này mà cứ hành hạ thế thì hỏng mất! Phải dùng th/uốc tốt!"

Cha từng làm ở mỏ đ/á, bị đ/á lở đ/è g/ãy chân. Vết thương không được chữa trị chu đáo nên thành tật.

Ông đi không những chậm mà còn đ/au đớn.

Cha châm điếu th/uốc rẻ tiền, liếc tôi một cái đầy tức gi/ận: "Kiếp trước ta tạo nghiệp gì mà gặp phải cô nương oan gia này."

"Chữa! Bao nhiêu tiền cũng chữa, đại bất liễu lão tử lấy tiền m/ua qu/an t/ài ra đây!"

Tiêm th/uốc xong, trời đã hừng sáng.

Cha đẫm mồ hôi lạnh vì đ/au, suốt đường về không ngớt lẩm bẩm.

"Vì cái thân thể yếu ớt của mày, tao đến th/uốc cũng chẳng dám hút. Lớn lên mà dám bất hiếu, lão tử đ/ập gậy g/ãy chân mày bây giờ."

Vì chân tật, tính cha nóng nảy, giọng nói lúc nào cũng như quát tháo.

Nghe cứ như đang nổi đi/ên.

Mặt trời lên cao, chợ đầu làng nhộn nhịp hẳn.

Mấy gánh hàng rong b/án tào phớ và quẩy nóng, mùi thơm bay xa cả dặm.

Suốt đêm qua sốt mê man, bụng tôi đói cồn cào. Mắt dán ch/ặt vào chảo dầu sôi sùng sục.

Cha dừng gậy, liếc nhìn: "Thèm rồi hả?"

Tôi nuốt nước bọt, lắc đầu quầy quậy.

Dù t/àn t/ật nhưng cha kiêu hãnh lắm, chẳng bao giờ nhận bố thí. Cuộc sống vốn chật vật, tiền th/uốc men lại tốn kém, tôi phải biết điều.

Cha khịt mũi, lết đến m/ua một chiếc quẩy vừa ra lò, lại còn bắt bác hàng chan đầy đường vào bát tào phớ.

"Một cái quẩy năm hào, đúng là cư/ớp gi/ật!"

Chiếc quẩy vàng ruộm giòn tan, to hơn cả cánh tay tôi.

Cắn một miếng, mỡ chảy đầy mồm.

Tôi đưa lên miệng cha, ông ngoảnh mặt: "Toàn mùi dầu mỡ, tao không thích!"

Tôi cương quyết giơ lên, cha nhíu mày cắn một miếng nhỏ rồi phì phèo: "Ngấy quá, khó ăn ch*t đi được! Mày ăn hết đi!"

Thế mà có lần Tết, cha ngậm mãi miếng thịt mỡ trong miệng chẳng nỡ nuốt.

Quẩy ngon tuyệt, tôi ăn đến vụn bánh dính đầy mép, liếm sạch dầu trên đầu ngón tay.

Cha nhìn bộ dạng thèm thuồng của tôi mà m/ắng: "Vô tích sự! Đợi lão tử phát tài, cho mày lấy quẩy làm đũa, ăn đến phát ngán!"

Bác sĩ bảo tôi thể trạng yếu, cần bồi bổ.

Suốt thời gian đó, ban ngày cha đan giỏ tre, đêm xuống lại đặt lờ dưới mương.

Bắt chạch, lươn, thậm chí cả ba ba vớt từ cống rãnh hôi thối.

Chẳng đem b/án lấy tiền.

Tất cả đều hầm nhừ cho tôi ăn.

Đến năm bảy tuổi, tôi như cây non hút đủ nước, lớn nhanh vùn vụt.

Thành cô bé xinh xắn nhất làng.

Hôm đó cha đang đan hàng rào thuê, tan học tôi đạp xe ra đón.

Chợt nghe bác hai nói to:

"Tiểu Nhã nhà mày lớn phổng rồi, đưa lên thành phố làm dâu nuôi, hoặc vào tiệm rửa chân, ki/ếm được bộn tiền đấy."

2

Dù còn nhỏ, tôi biết tiệm rửa chân chẳng phải chốn tốt lành.

Đầu óc tôi "oàng" một tiếng.

Đúng lúc cha ngẩng lên nhìn thấy tôi.

Mặt ông đen sầm lại, cầm ngay que tre quất vào người bác hai: "Mày nói cái thứ xàm lồng gì thế! Tiểu Nhã là con gái tao, phải học hành thi cử chứ!"

Bác hai nhảy dựng lên tránh: "Đâu phải giọt m/áu mày! Tao lo cho thằng què nhà mày đấy!"

"Cái chân thế này, sau này ai nuôi? Thà đổi lấy tiền sớm còn hơn!"

Cha đi/ên tiết, vứt que tre cầm luôn gậy đ/ập tới.

Hai người đàn ông vật lộn, cha chân yếu nên chịu nhiều đò/n.

Mãi đến khi trưởng thôn đi qua mới can ngăn được.

Thím hai bên cạnh bóc hạt dưa, giọng chua ngoa:

"Không biết điều tốt x/ấu, bọn này cũng vì mày thôi. Thằng què nuôi đứa con vướng víu, ch*t rồi xem ai bưng bát hương!"

Trên đường về, tiếng gậy cha chọc xuống đất rầm rầm.

Suốt đường ông cứ m/ắng tôi.

"Nhìn cái gì! Không phải nuôi mày thì lão tử có phải đ/á/nh nhau với loại người đó không?"

Thực ra hồi trẻ cha cũng từng xem mắt, sau khi g/ãy chân, cô gái kia vội vàng trả hôn ước.

Từ đó, ông nhặt được tôi, ở vậy đến giờ.

Mặt cha bầm tím, lọ dầu xoa bóp trong nhà cạn sạch, tôi sang nhà bác Lý mượn.

Bác Lý dẫn con trai học giỏi Trần Thần sang theo.

Bác Lý tốt bụng, vừa xoa dầu cho cha vừa thở dài.

"Tiểu Nhã ngày một lớn, có chuyện tôi phải nói. Một ông đàn ông như anh, nhiều việc không lo hết được."

"Anh nên tìm bạn đời đi."

"Tiểu Nhã cũng cần mẹ, nhất là chuyện dậy thì con gái, anh hiểu cái gì."

Hồi rất nhỏ.

Tôi từng khao khát có mẹ.

Dù chỉ như mẹ thằng Nhị Cát đầu làng, cầm chổi lông gà đuổi đ/á/nh khắp xóm, ít ra cũng là hơi ấm của mẹ.