Bản cuối cùng sổ sách trình lên hoàng đế: Kho phủ chứa ba mươi vạn lượng vàng, trong đó hai mươi vạn lượng vẫn còn nguyên phong niêm của Hộ Bộ dành cho quân lương. Điều này nghĩa là, hắn đã biển thủ cả mồ hôi xươ/ng m/áu của binh sĩ biên phòng. Khi sổ sách được công bố trước triều đình, quần thần đều kinh hãi nghẹt thở, binh lính nghiến răng nghiến lợi, tiếng ch/ửi rủa như sấm: "Hóa ra vì sao ba ngày mới được một chiếc bánh, hắn đã vơ vét quân lương nhét đầy kho nhà!"

Khắp ngõ hẻm kinh thành, chẳng mấy chốc lan truyền bài thơ trào phúng:

"Hầu Hàm Ninh, hầu phú quý,

B/án nước thông đồng khỉ giả nhân;

Sống tham tàn chìm tửu sắc,

Ch*t treo x/á/c rữa biên cương."

Dân chúng vừa hát vừa cười, nhưng trong tiếng cười ẩn chứa phẫn uất và tuyệt vọng.

Cùng lúc ấy, văn quan trong triều cũng nhanh chóng lợi dụng cơ hội. Các Ngự sử dâng tấu chương như tuyết rơi, kết tội Th/ù Loan từ những tội trạng: Thất bại ở An Nam, đến tàn sát dân biên ải; từ hối lộ quyền thần, đến b/án đứng Đại Đồng. Mỗi lời buộc tội sắc như d/ao, như muốn khoét thêm ngàn vết m/áu trên thây m/a.

Nhưng lịch sử tàn khốc ở chỗ - nhiều cáo buộc dù đúng, lại không được phơi bày vì "lẽ công bằng", mà chỉ vì "cuộc tranh giành quyền lực". Nghiêm Tung cùng con trai gi/ật dây phía sau, Từ Giai và Lục Bính tùy cơ đẩy sóng. Cuối cùng, Th/ù Loan thành mục tiêu cho mũi tên, nhưng cũng chỉ là con tốt hy sinh cho cả đế chế mục ruỗng.

Trong doanh trại Đại Đồng và Tuyên Phủ, những binh sĩ sống sót ngắm x/á/c treo, lòng dạ chẳng mấy vui sướng. Họ nhớ ba trăm đồng đội bị giày xéo đến ch*t ở Bạch Dương Khẩu, nhớ cảnh đói khát cư/ớp bóc dân lành ở Thông Châu, cũng nhớ ảo tưởng ngày nào "tướng quân lĩnh thưởng, chúng ta có thịt". Giờ mộng tàn, họ hiểu: diệt một Th/ù Loan, sẽ có Th/ù Loan khác thế chỗ.

Trong kinh thành, Gia Tĩnh hoàng đế ngắm tấu chương hồi lâu, bỗng cười lạnh: "Lo/ạn thần như thế, đáng ch*t không tiếc." Hắn quay gót bước vào đan thất, tiếp tục tu luyện, như thể biến cố kinh thiên Canh Tuất chẳng liên quan gì đến mình.

Nhưng ngọn bút lịch sử không bao giờ lãng quên.

Sử quan chép trong "Danh Sơn Tàng": "B/án nước hại biên, lăng trì để răn đe." Tám chữ ngắn ngủi khóa ch/ặt đời Th/ù Loan vào chiếc lồng nh/ục nh/ã. Hậu thế đọc lại, không ai không thở dài: Một thiếu niên hầu môn, gấm vóc ngọc ngà, đáng lẽ thành danh tướng muôn đời, lại vì tham lam hèn nhát, tự đưa mình đến kết cục x/á/c treo đầu sào.

Sau khi Th/ù Loan ch*t, phòng tuyến nhà Minh vẫn ngàn lỗ thủng. An Đáp Hãn lại nam hạ, khói lửa không ngừng. Những tướng sĩ dũng cảm chống giặc hoặc tử trận, hoặc bị h/ãm h/ại; còn những kẻ bất tài leo cao nhờ nịnh hót, hối lộ và mánh khóe, vẫn ung dung hưởng vinh hoa.

Đó là sự thực tàn khốc nhất của thời đại ấy.

Th/ù Loan, chỉ là tấm bi kịch điển hình nhất mà thôi.