Hoa nở hướng dương

“Bao giờ nền giáo dục của chúng ta mới thực sự bình đẳng nam nữ?”

Nhưng dù có giấy báo nhập học cũng vô ích, tôi không có tiền đóng học phí, càng không có tiền ăn uống. Từng món đồ sinh hoạt đều cần tiền.

Thầy Vệ vừa hút th/uốc vừa đứng im lặng, làn khói mờ ảo bao quanh khuôn mặt đầy ưu tư. Bất chợt thầy lên tiếng: “An Dương.”

“Thầy ơi…” Tôi ngắt lời thầy, “Thầy ơi, em có thể xin tạm nghỉ học một năm đi làm ki/ếm tiền.”

“Cái gì?”

Thầy Vệ rõ ràng không ngờ tới điều này. Thầy lặng thinh, hết điếu th/uốc này đến điếu khác, hồi lâu sau mới nói: “Thầy sẽ đi cùng em để làm thủ tục xin giấy chứng nhận tạm nghỉ học trước.”

Thầy Vệ đưa tôi đến trường giải thích tình hình, rồi lên phòng giáo dục huyện. Nhìn thấy mặt mày tôi bầm tím, nhân viên ở đó lắc đầu thở dài rồi đóng dấu x/á/c nhận vào giấy tờ.

Trưởng thôn thấy giấy tờ đã được đóng dấu đầy đủ của trường, huyện và phòng giáo dục thị trấn, liền đồng ý ngay. Trước khi chia tay, ông rút từ trong túi ra tờ mười đồng đưa cho tôi: “An Dương, đây là chút lòng của bác, chúc cháu thi đậu cấp ba, cố gắng học hành, học tập là có ích đấy.”

“Cháu cảm ơn trưởng thôn ạ!”

Việc xin nghỉ học đã xong, nhưng đi đâu để ki/ếm tiền lại thành vấn đề. Thầy Vệ lại dẫn tôi lên huyện, tìm gặp người bạn cũ của thầy.

Vất vả lắm mới xin được số điện thoại, thầy liên tục cam đoan với đầu dây bên kia: “Bạn già, tôi cũng bất đắc dĩ mới nhờ cậu, cậu yên tâm, đứa bé này ngoan ngoãn, chịu khó, bất kỳ công việc chính đáng nào cũng có thể làm được.”

“Con gái? Không sao, để nó c/ắt tóc ngắn đi.”

“Chứng minh thư? Tôi sẽ lo cho nó.”

Người bạn đó vừa hay có người quen sắp đi Hải Thị, thuận đường đưa tôi đi theo. Trước khi lên đường, thầy Vệ dẫn tôi đến tiệm c/ắt tóc, c/ắt tóc tém.

“Ừ, càng ngắn càng tốt.”

Trước khi xe chuyển bánh, tôi thấy thầy Vệ đứng bên vệ đường hút th/uốc. Khi thấy tôi nhìn, thầy vội vẫy tay chào.

03

Công việc đầu tiên của tôi ở Hải Thị là buộc cốt thép tại công trường, cực nhọc vất vả nhưng ki/ếm được tiền lại có chỗ ăn ở. Tôi mừng vì mình chưa có kinh nguyệt, tiết kiệm được một khoản, lại càng mừng vì trời đang nóng không cần sắm áo bông chăn dày.

Mặc bộ quần áo rẻ tiền nhất, đi đôi giày giải phóng m/ua ở vỉa hè. Bạn của thầy Vệ bảo tôi gọi ông là bác M/ập, ông có cái bụng phệ tròn, kẹp cặp da nách, dáng vẻ đường hoàng, mỗi lần gặp đều phì phèo th/uốc lá.

Tháng 9 năm 1995, tôi nhận được tháng lương đầu tiên - 412 đồng.

“Người khác đều bị giữ lương một tháng, có đứa đến cuối năm mới được lĩnh, chỉ có mày là khác. Haizz, ai bảo bác M/ập tốt bụng đây.”

“Giấy chứng minh thư thầy Vệ gửi cho cháu nhận được rồi chứ?”

Tôi ôm ch/ặt tiền gật đầu lia lịa.

“Mai bác dẫn cháu đi ngân hàng gửi tiền.”

“Cháu cảm ơn bác M/ập.”

“Ai bảo bác là bác M/ập của cháu cơ chứ.”

Giữa chốn phồn hoa đô hội này, trong thời buổi có người đổi đời chỉ sau một đêm, tôi ôm khư khư hơn bốn trăm đồng, cả đêm không dám chợp mắt, sách vở cũng chẳng buồn đọc. Sợ bị mất, sợ lỡ tay đ/á/nh rơi. Chỉ cần thêm chút ít nữa là đủ tiền học một kỳ của tôi, là mạng sống, là tương lai của tôi.

Trời vừa hừng sáng, tôi đã đứng trước cửa đợi bác M/ập dẫn đi ngân hàng. Gửi tiền xong lại loay hoay tìm chỗ giấu sổ tiết kiệm. Tôi từng nghĩ mang theo người nhưng sợ mồ hôi làm hỏng. Cuối cùng giấu trong một viên gạch lỗ.

“An Dương, này, tiền giặt đồ tháng này của bọn họ.”

Mỗi tháng năm đồng, lúc đầu họ còn vứt cả quần l/ót cho tôi giặt. Sau khi bác M/ập m/ắng một trận, tôi không phải giặt đồ lót nữa.

Hai mươi công nhân, mỗi tháng thu được 100 đồng, một năm 1200 đồng, tôi có thể m/ua sách vở và đồ dùng sinh hoạt. Thỉnh thoảng còn tự thưởng cho mình cân thịt đầu heo, vài quả táo. Tiền ki/ếm được bằng mồ hôi công sức, dù phải giặt quần l/ót, tất bẩn cũng thấy không hề nhơ bẩn.

Đến mùa đông, áo quần dày nên họ trả thêm ba đồng. Tôi m/ua bếp than, đun nước nóng pha nước lạnh để giặt. Tôi vẫn để tóc tém, nhưng đã cao lớn hơn, thành thiếu nữ rồi.

Công nhân về quê ăn Tết, bác M/ập không yên tâm để tôi ở lại công trường một mình nên gọi về nhà ăn Tết.

Đây là lần đầu tiên tôi biết, không phải cha mẹ nào cũng trọng nam kh/inh nữ. Cũng không phải bé trai nào cũng b/ắt n/ạt, chèn ép, ghẻ lạnh chị em mình. Hai con của bác M/ập hòa thuận, cậu em mười tuổi hết lấy táo lại mang kẹo mời tôi.

“Chị ăn đi ạ!”

Còn dùng thìa gắp thịt cho tôi, nhiệt tình ngoan ngoãn đáng yêu vô cùng. Đêm Giao thừa, tôi nhận được phong bao lì xì đầu tiên trong đời - một trăm đồng, nhiều đến mức không dám tin.

“Bác M/ập…”

“Cầm đi, học hành chăm chỉ, sau này ki/ếm được tiền thì hiếu kính bác M/ập.”

Thím cũng cười hiền hậu bảo tôi nhận lấy. “Chị ơi, đi đ/ốt pháo hoa với bọn em đi!”

Tôi bị lôi ra sân, ngước nhìn những tia sáng b/ắn lên không trung, n/ổ tung thành muôn sắc rực rỡ. “Chị ơi, đi m/ua pháo tiên đi!”

“Chị m/ua cho.”

“Dạ dạ, chị tốt quá!”

Chọn xong pháo tiên, tôi định trả tiền thì bác M/ập đưa tờ năm mươi đồng: “Hai đứa nhỏ này, tiền của chị phải để dành đi học chứ.”

Tôi thật sự không dám hoang phí một xu, vì biết ki/ếm tiền khó khăn, lại càng hiểu học hành tốn kém. Một người nuôi thân đã khó, huống chi còn phải tự lo học phí. Dù khó như lên trời cũng không được bỏ cuộc.

04

Ở nhờ phải biết điều. Rửa bát, quét nhà, thái rau, nấu cơm, kèm hai em làm bài tập. Sách cấp ba của tôi đều do bác M/ập dẫn đi m/ua lại từ bãi phế liệu, có cả những cuốn bài tập mới tinh. Kẻ nghèo như tôi trân quý chúng như báu vật. Người giàu có lại vứt bỏ không thương tiếc.

Có bài tôi tự làm được, bài khó thì xem đáp án rồi mày mò. Thật sự không hiểu thì ghi vào sổ, đợi về trường hỏi thầy cô. Cái Tết này là cái Tết nhẹ nhàng, ấm áp nhất từ khi tôi có trí nhớ.

Khi công trường sắp khởi công, tôi cũng phải ra đi. Thím hỏi: “An Dương, thím giới thiệu cho cháu công việc khác nhé? Cháu biết nấu ăn giặt giũ, nhà nọ đang tìm người giúp việc, lương mỗi tháng năm trăm, làm tốt còn thưởng thêm hai trăm.”