Lịch sử trực tiếp, mở màn với cú đánh chí mạng

Trước khi qu/a đ/ời, Trưởng Tôn hoàng hậu vẫn không quên dặn dò chồng mình: phải làm vua sáng suốt, tránh xa kẻ tiểu nhân, ngừng săn b/ắn và lao dịch nặng nề, đừng nghe những lời nịnh hót.

Bà để lại di ngôn yêu cầu tang lễ giản dị. Thế nên, Lý Thế Dân lấy núi làm lăng m/ộ, xây dựng Chiêu Lăng. Từ đó về sau, các lăng tẩm hoàng đế nhà Đường đều lấy núi non làm nền.

Lý Thế Dân vô cùng đ/au buồn, tự mình đưa tang vợ và viết văn tế. Ông còn làm một việc chưa từng có: xây nhà ở ngoài lăng m/ộ, bố trí cung nữ hầu hạ như khi hoàng hậu còn sống.

Có lẽ trong lòng Lý Thế Dân, Trưởng Tôn hoàng hậu vẫn mãi không hề mất đi...

Lý Thế Dân r/un r/ẩy toàn thân, chỉ nghĩ đến việc phải xa người vợ hiền là ông đã không thể kìm nén nỗi lòng.

Trưởng Tôn hoàng hậu có cách riêng để an ủi chồng: 'Nhị Lang, em vẫn còn ở đây mà! Thiên mệnh nói em bệ/nh nên mới qu/a đ/ời, nhưng nếu Nhị Lang tìm được thần y Tôn Tư Mạc, ắt sẽ chữa khỏi bệ/nh cho em. Hơn nữa, nhờ lời nhắc của thiên mệnh, Nhị Lang đã mở viện y học ở Trường An. Khi thiên hạ danh y cùng nghiên c/ứu, không bệ/nh nào là không chữa được.'

Lý Thế Dân lập tức tìm thấy hy vọng. Quần thần cũng thầm quyết tâm phát triển y học để chữa trị cho hoàng hậu. Nếu bệ hạ mất đi hoàng hậu, họ khó lòng sống yên...

Sau khi an táng hoàng hậu, Lý Thế Dân không lúc nào ng/uôi nhớ thương. Ông cho xây đài cao trong cung để ngày ngày ngắm nhìn lăng m/ộ vợ, còn thường mời đại thần cùng tưởng niệm.

Một lần, khi dẫn Ngụy Trưng lên đài, Lý Thế Dân hỏi: 'Khanh có thấy Chiêu Lăng không?' Ngụy Trưng giả vờ không thấy. Lý Thế Dân nóng nảy: 'Sao có thể không thấy? Đó là Chiêu Lăng của hoàng hậu!' Ngụy Trưng giả bộ gi/ật mình: 'À, tưởng bệ hạ đang ngắm Hiến Lăng (lăng vua Lý Uyên). Thần tưởng bệ hạ đã quên tiên đế.'

Lý Thế Dân nghe vậy liền hạ lệnh phá đài. Dù không còn đài cao, nỗi nhớ trong lòng ông vẫn nguyên vẹn. Trong chiếu thư gửi quần thần sau này, ông viết rõ mình vì nhớ vợ mà ăn không ngon, ngủ không yên.

Cái ch*t của Trưởng Tôn hoàng hậu như mang theo một phần linh h/ồn Lý Thế Dân. Hơn mười năm sau, hậu cung của ông không có thêm người con nào chào đời. Hoàng tử thứ mười ba - Triệu Vương Lý Phúc sinh năm Trinh Quán thứ mười - còn được nhận làm con thừa tự cho Lý Kiến Thành. Người con út Tào Vương Lý Minh thậm chí không rõ năm sinh.

Thiên mệnh tô đậm mối tình đế hậu khiến người xem không khỏi bồi hồi. Theo quan niệm Nho gia 'Hiếu đạo làm đầu', 'Chồng không thờ cúng vợ', việc hoàng đế tưởng nhớ vợ như thế bị coi là trái lễ giáo.

Tình cảm vợ chồng lý tưởng phải là sự tôn trọng lẫn nhau, hòa thuận như buổi đầu gặp gỡ, giữ lễ độ và biết tiết chế, chứ không phải chỉ bộc lộ tình cảm nhất thời.

Tần Thủy Hoàng không hề bị lay động, trong lòng ông chỉ có giang sơn xã tắc, không thể nào hiểu nổi thứ tình cảm ấy.

Hán Vũ Đế lại khác hẳn, ông ta yêu người mới gặp, hậu cung luôn có những mỹ nhân trẻ đẹp.

Hoàng hậu Vệ Tử Phu từ sau khi sinh Thái tử, liền không còn được sủng ái. Dù địa vị nhà họ Vệ không thể lung lay, nhưng người phụ nữ nào lại không khao khát một tình cảm tốt đẹp như vậy?

Chỉ là Vệ Tử Phu không bộc lộ nỗi lòng mình. Bà vẫn giữ vẻ đoan trang, đại lượng như xưa. Lưu Triệt nhìn thấy vị hoàng hậu khoan dung hiền hậu như vậy, trong lòng không khỏi áy náy.

Về sau khi được sủng ái trở lại, Vệ Tử Phu chỉ thầm nghĩ: Thật khó hiểu!

"Trưởng Tôn hoàng hậu được truy tôn thụy hiệu Văn Đức - đây là sự thiên vị đ/ộc nhất vô nhị."

"Hứa Bình Quân - hoàng hậu của Hán Tuyên Đế - là người đầu tiên có thụy hiệu đ/ộc lập. Từ thời Âm Lệ Hoa - hoàng hậu của Hán Quang Vũ Đế nhà Đông Hán - về sau, thụy hiệu hoàng hậu đều thêm thụy hiệu của hoàng đế đương triều. Ví như Đậu Thị - mẹ của Lý Thế Dân - ban đầu được truy thụy Mục Hoàng hậu. Sau khi Lý Uyên băng hà, bà mới được thêm chữ 'Thái' thành Thái Mục Hoàng hậu, và thụy hiệu hoàng hậu vốn chỉ có một chữ."

"Thế mà Trưởng Tôn hoàng hậu lại trực tiếp nhận được thụy hiệu kép 'Văn Đức'. Khi một chữ không đủ để ca ngợi vẻ đẹp của người đã khuất, mới cần thêm thụy hiệu. Trước năm Trinh Quán thứ 10, hầu như chưa ai được truy phong thụy hiệu kép."

"Nhà Đường xem 'Văn' là thụy hiệu cao quý nhất, không có chữ nào sánh bằng."

Quần thần triều Trinh Quán nhìn nhau, việc này trái với quy củ!

Thấy có người muốn can gián, Thái Tông lập tức nổi gi/ận: "Trẫm sau này muốn lấy thụy hiệu 'Văn', không được sao?"

Các đại thần méo miệng - thụy hiệu là do hậu thế đ/á/nh giá cả đời người, nào có chuyện tự mình quyết định lúc còn sống!

"Năm Trinh Quán thứ 15, Lý Thái xây dựng công trình hoành tráng ở Lạc Dương, khai quật hang Phật ở Long Môn để cầu phúc cho mẹ. Thái Tông vô cùng hài lòng, sai Sầm Văn Bản soạn văn bia, Chử Toại Lương viết chữ, lưu lại tác phẩm 'Y Khuyết Phật Kệ' - bia khắc lớn nhất ở Long Môn."

"Không thể phủ nhận, hành động này của Lý Thái có ý lấy lòng phụ hoàng và tranh đoạt ngôi Thái tử, nhưng tấm lòng nhớ mẹ là có thật. Việc ông dùng hình ảnh mẹ để làm vừa lòng cha cho thấy nỗi nhớ thương vợ của Lý Thế Dân."

Lý Thế Dân nhìn Lý Thái với ánh mắt phức tạp. Bây giờ Lý Thái vẫn là cậu bé m/ập mạp ngây thơ, không biết từ khi nào đã nhen nhóm tham vọng tranh đoạt...

"Năm Trinh Quán thứ 22, dưới sự chuẩn thuận của Lý Thế Dân, Lý Trị xây dựng ngôi chùa tráng lệ - Đại Từ Ân Tự - để tưởng nhớ mẹ. Cho đến cuối thời Đường, chùa vẫn là thắng tích Phật giáo nổi tiếng ở Trường An, trường tồn suốt nghìn năm."

"Từ năm Trinh Quán thứ 10 đến khi Lý Thế Dân băng hà trong 13 năm ấy, hoạt động tưởng niệm hoàng hậu của ông chưa từng ngừng lại."

"Năm Trinh Quán thứ 23, Thái Tông được an táng ở Chiêu Lăng, đoàn tụ với người vợ sau mười ba năm âm dương cách biệt."

Lý Thế Dân và Trưởng Tôn hoàng hậu nắm ch/ặt tay nhau, ánh mắt giao hòa mà không nói nên lời.

[Nguyên nhân qu/a đ/ời của Trưởng Tôn hoàng hậu được ghi nhận là do bệ/nh tật. Từ năm 619 đến năm 634, trong 15 năm bà sinh ba con trai và bốn con gái. Việc sinh đẻ liên tục khiến sức khỏe bà suy kiệt, khí huyết hao tổn, cuối cùng qu/a đ/ời trong tiếc nuối.]

BÌNH LUẬN:

- "Trung bình 2 năm một đứa trẻ, thật đ/áng s/ợ!"

- "Người con út của Trưởng Tôn hoàng hậu là Tân Thành công chúa sinh năm Trinh Quán thứ 8, khi đó bệ/nh tình của bà đã rất nghiêm trọng."

- "Yêu thương quá mức đôi khi cũng không hẳn là điều tốt."

Lý Thế Dân trấn an: "Mấy đứa con này đã đủ rồi, sau này chúng ta không sinh thêm nữa."

Trưởng Tôn hoàng hậu đỏ mặt...

[Thương con vì mẹ, Lý Thế Dân đặc biệt sủng ái bảy người con do hoàng hậu sinh ra. Trước mặt chúng, ông chỉ là một người cha bình thường.]

BÌNH LUẬN:

- "Trưởng nữ Lý Lệ Chất (Trường Lạc công chúa) được vua cha chuẩn bị hồi môn vượt quy định. Sau khi công chúa mất, Lý Thế Dân cho xây ba cổng đ/á trong Chiêu Lăng - đặc ân duy nhất."

Vừa thoát khỏi nỗi đ/au mất vợ, Lý Thế Dân lại đối mặt với cảnh bạc đầu tiễn con xanh.

Lý Thế Dân đ/au đớn: "Sao Trường Lạc lại mất sớm thế, sao lại đi trước trẫm!"

Trưởng Tôn hoàng hậu chợt nhớ: "Hay cũng do sinh nở? Thiên mệnh từng nói kết hôn cận huyết sẽ khổ cho hậu duệ."

Lý Thế Dân gi/ật mình, mừng vì đã hủy hôn ước giữa con gái và cháu Trưởng Tôn Vô Kỵ.

Lý Thế Dân lẩm bẩm: "Con gái trẫm thà không lấy chồng, không sinh nở còn hơn mất mạng."

- "Thứ nữ Nam Dương công chúa gả cho Đỗ Hà (con trai Đỗ Như Hối). Sau khi Đỗ Hà tham gia phản lo/ạn của Thái tử bị xử tử, Lý Thế Dân cố ý tổ chức hôn lễ tái giá vào ban ngày - phá lệ hoàng hôn hành lễ."

Đỗ Như Hối vội quỳ tạ tội thay con. Lý Thế Dân đỡ dậy an ủi: "Khanh hãy giữ gìn sức khỏe. Chừng nào khanh còn sống, những chuyện này sẽ không xảy ra."

- "Tam nữ Tấn Dương công chúa Lý Minh Đạt mồ côi mẹ từ năm lên 5, được Lý Thế Dân tự tay nuôi dạy. Nàng được cha truyền thụ bút pháp phi bạch thư đến mức không phân biệt nổi với chữ của hoàng đế."

- "Đây là công chúa duy nhất trong sử sách được hoàng đế nuôi dạy trực tiếp, nhưng chưa kịp gả chồng đã qu/a đ/ời. Lý Thế Dân đ/au buồn suốt tháng không ăn, người g/ầy rạc đi."

- "Tấn Dương là vùng giàu có nhà Đường, việc phong hiệu Tấn Dương cho công chúa cho thấy sự sủng ái đặc biệt."

Lý Thế Dân day dứt khôn ng/uôi. Ông khao khát có được tiểu công chúa đáng yêu ấy, nhưng vì sức khỏe hoàng hậu, không thể tùy tiện được.

Trưởng Tôn hoàng hậu không khỏi suy nghĩ sâu xa: Phải chăng vì thân thể ốm yếu của bà mà khiến những đứa con yểu mệnh?

"Thành Tân công chúa là con út của Trưởng Tôn hoàng hậu, sinh vào năm Trinh Quán thứ 8. Dù khi đó không có danh sơn đại xuyên để phong tước, Thái Tông vẫn kiên quyết phong nàng làm Hành Sơn công chúa và gả cho con trai Ngụy Trưng."

"Ngay cả con gái nuôi của Trưởng Tôn hoàng hậu cũng được Thái Tông sủng ái. Khi Dự Chương công chúa qu/a đ/ời, Thái Tông mặc tang phục dài ngày khiến quần th/ần ki/nh hãi."

...

[Chính sự thiên vị không che giấu này đã gây nên biến động chính trị lớn nhất thời Trinh Quán – Thái tử mưu phản!]

Lý Thừa Càn cuối cùng cũng hiểu ra. Nhưng cậu bé còn quá nhỏ để hiểu tại sao mình là Thái tử lại phải mưu phản.

Lý Thế Dân và Trưởng Tôn hoàng hậu liếc nhìn Lý Thái với ánh mắt đầy phức tạp.

[Sau khi Trưởng Tôn hoàng hậu băng thệ, Lý Thừa Càn mất mẹ lại mang tật ở chân. Lý Thế Dân nghiêm khắc với trưởng tử, dồn hết tình thương cho các con khác như Lý Thái.]

***Bình luận***

- Lý Thái chỉ kém Thái tử một tuổi, được sủng ái bậc nhất. Đất phong của hắn tới 22 châu, trong khi hoàng tử khác chỉ 8 châu.

- Lý Thái còn giữ chức Ung Châu mục – nơi quản lý Trường An nên không cần đến phên địa.

- Con cái Lý Thái được nuôi dưỡng trong cung.

- Thái Tông cho lập Văn Học Quán vì Lý Thái yêu thích văn chương.

- Lý Thái được phép ngồi kiệu nhỏ khi vào triều vì thân hình m/ập mạp.

- Thái tử Lý Thừa Càn cũng tật chân nhưng không được ưu ái tương tự.

- Ân sủng dành cho Lý Thái vượt cả Thái tử, khiến Lý Thừa Càn sinh lòng bất an.

- Lý Kiến Thành từng là tiền lệ: Tần Vương (Lý Thế Dân) từ Ung Châu mục lên ngôi Thái tử.

- "M/áu ở Huyền Vũ Môn chưa khô kịp..."

Câu nhắc đến Huyền Vũ Môn khiến Lý Thế Dân gi/ật mình kinh hãi. Sao chuyện lại diễn biến thế này?